Khuyến khích trẻ vận động thô (lăn, xoay, bò, trườn, nhảy, ném, kéo, đẩy…) trong giai đoạn nhạy cảm đặc biệt về phát triển giác quan sẽ giúp trẻ phát triển toàn diện về thể lực, trí lực để vững bước vào lớp 1.
Kỹ năng vận động thô là sự vận động những nhóm cơ lớn ở tay, chân và thân mình. Các hoạt động vận động thô bao gồm lăn, bò, trườn, xoay người, đá chân, vung tay, nhảy, kéo, đẩy, ném, trèo, đi bộ và nhiều dạng hoạt động khác nữa.
Một số nghiên cứu về trẻ đã chỉ ra rằng kỹ năng vận động thô là do khả năng phối hợp giữa nửa thân trái và phải của cơ thể. Sự kết hợp giữa nửa thân trái và nửa thân phải của cơ thể trẻ được chia làm 4 giai đoạn gồm:
Phối hợp hai nửa cơ thể đối xứng:
Phối hợp hai nửa cơ thể đối xứng là sự phối hợp giữa hai nửa cơ thể như hình ảnh phản chiếu trong gương, tức là hoạt động của nửa trái bắt chước hoạt động của nửa bên phải và ngược lại. Một số hoạt động thể hiện sự phối hợp hai nửa cơ thể bất đối xứng như vỗ tay, đi giật lùi,…
Phối hợp hai nửa cơ thể tương hỗ:
Đây là sự vận động của hai phần cơ thể cùng lúc nhưng với hoạt động khác nhau như bò bằng tay và đầu gối, bò lên cầu thang, bò xuống cầu thang,…
Phối hợp hai nửa cơ thể bất đối xứng:
Phối hợp hai nửa cơ thể bất đối xứng gồm những hành động mà nửa bên này của cơ thể hoạt động khác với nửa còn lại để thực hiện một công việc nhất định như: nhảy lò cò, co 1 chân đứng thăng bằng,…
Vượt qua đường giữa thân:
Đường giữa thân là một đường tưởng tượng từ đầu đến chân chia cơ thể thành hai nửa trái phải bằng nhau. Vượt qua đường giữa thân là dùng tay hoặc chân chạm đến nửa đối diện để hoàn thành một hoạt động.
Việc vượt qua đường giữa thân trong phát triển kỹ năng vận động thô có ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng đọc, viết của trẻ. Trong đó, kĩ năng viết phụ thuộc vào khả năng sử dụng hai nửa cơ thể bất đối xứng và khả năng vượt qua đường giữa thân. Trẻ sẽ hiểu được, khi viết cần sử dụng 1 tay cầm bút và thực hiện viết theo chiều ngang tờ giấy, không truyền bút qua tay; còn 1 tay cố định tờ giấy.
Còn kỹ năng đọc phụ thuộc hoàn toàn vào khả năng vượt qua đường giữa thân. Khi đó, trẻ sẽ biết cách theo dõi các dòng chữ theo hàng ngang, đọc từ trái qua phải, từ trên xuống dưới. Trường hợp trẻ chỉ đọc được một số từ rồi ngừng lại suy nghĩ rồi chủ động chuyển tầm mắt sang các từ khác để đọc tiếp có nghĩa là trẻ không thể vượt qua đường giữa thân.
Như vậy, khi vận động thô phát triển, trẻ sẽ đạt được những kỹ năng quan trọng như đi thăng bằng, nhảy, đá, ném và bắt, đọc, viết,… Vận động thô cũng giúp trẻ biết cách phối hợp và kiểm soát linh hoạt 3 kỹ năng cân bằng, sức mạnh của cơ bắp và khả năng điều khiển. Điều này sẽ xây dựng nền tảng hoàn thiện mạng lưới thần kinh não và tạo tiền đề cho việc phát triển vận động tinh tự nhiên của trẻ.
Nếu không được kích thích phát triển kỹ năng vận động thô, trẻ rất dễ rơi vào trạng thái chậm chạp, cơ thể ì trệ, chiều cao chậm tăng trưởng, sức bền giảm sút và trí lực kém do thiếu sự cân bằng giữa 2 bán cầu não.
“Vận động cùng con” để thúc đẩy kỹ năng vận động thô hiệu quả
Việc phát triển kỹ năng vận động thô cho trẻ cần được khuyến khích ngay từ khi trẻ con nhỏ. Ba mẹ có thể cùng trẻ nâng cao khả năng phát triển kỹ năng vận động thô bằng nhiều hoạt động thực tế:
1. Tập thể dục, cùng con chơi các trò chơi vận động
Nhiều nghiên cứu của các nhà khoa học, bác sĩ tâm lý đã chỉ ra rằng tập thể dục hàng ngày là cách đơn giản mà hiệu quả trong việc giúp con phát triển kỹ năng vận động thô. Một số bài tập thể dục dành cho trẻ nhỏ gồm các động tác đưa tay lên xuống, bắt chéo tay từ hai bên sang trước ngực, chạy bước nhỏ, gập thân,…
2. Làm việc nhà
Những đứa trẻ sẽ trở nên linh hoạt hơn nếu người lớn trao quyền được làm mọi việc trong khả năng cho chúng. Trẻ từ 3 đến 6 tuổi có thể thực hiện các hoạt động đơn giản như lau dọn bàn ghế, gấp quần áo, quét nhà, rửa rau, treo quần áo,… dưới sự hướng dẫn của người lớn. Vì vậy, thay vì làm giúp trẻ mọi việc, hãy để các con tự làm những điều chúng thích trong chừng mực cho phép. Hoạt động này không chỉ giúp trẻ gia tăng kỹ năng vận động thô mà còn giúp con học cách tự chăm sóc bản thân và tự lập khi trưởng thành.
Hi vọng những thông tin trên sẽ giúp các ba mẹ phát triển kỹ năng vận động thô cho trẻ.
